Waarom wij geen sterren geven

Jouw favoriete film laat zich niet beoordelen in sterren. Die van ons ook niet. Op Cine.nl geven we geen sterren en zullen we dat niet doen. We geloven in de lezer die tijd investeert om een artikel of recensie over een film te lezen. We geloven in filmkritiek.

Onlangs schreef ik een artikel over ‘Twitterjournalistiek’; filmjournalisten die in enkele regels op social media hun recensie van een film samenvatten. Dat, zo betoogde ik in mijn artikel, is respectloos naar de filmmakers en filmjournalisten. Wie help je daarmee?

Met het geven van sterren doe je hetzelfde; je zegt tegen de lezer: ‘dit is niet de moeite waard om te lezen, want deze film heeft weinig sterren gekregen, die mag je overslaan’. Maar is het niet aan de lezer en kijker zelf om te bepalen welke films hij/zij de moeite waard vindt? Moet het streven niet zijn om elk artikel over film de moeite van het lezen waard te maken?

Ik denk dat filmkritiek aan drie aspecten moet voldoen: het goed verwoorden van een dieper inzicht in een film, het vergroten van het kijkplezier van je lezers en het benoemen van gelaagdheden die je lezers anders doen nadenken over cinema in het algemeen. Op welke manier passen sterren hiertussen?

Kijk naar de trailer van The Killing of a Sacred Deer en vraag jezelf af: hoe kan ik aan iemand uitleggen wat ik net gezien heb met sterren, ballen of stippen?

Mijn favoriete films zijn Manhattan (Woody Allen, 1979), The Lion King (Roger Allers, Rob Minkoff, 1994) en The Tree of Life (Terrence Malick, 2011). Ik zou niet kunnen zeggen hoe veel sterren deze films moeten krijgen, omdat ik het mensen wil uitleggen, alsof ik naast ze zit op een kruk in een café en ze aanraad wat ze morgen moeten zien.

Kranten als NRC, de Volkskrant, de Telegraaf en Het Parool kunnen meer doen voor het filmjournalistiek, evenals Schokkend Nieuws en de Filmkrant, als ze de sterren achterwege laten. Niemand weet wat een ster precies is, of wat het verschil is tussen drie of vier sterren, behalve dat het schijnobjectiviteit verleent.

In een recent interview schreef filmjournalist Floortje Smit van de Volkskrant:

Er zijn heel veel best aardige films, die geef ik dan drie sterren. Als ik vier sterren geef, betekent dat je naar deze film kan en je sowieso een goede avond hebt, of je het onderwerp nou leuk vindt of niet. Vijf sterren geef ik bijna nooit, alleen bij een meesterwerk.

Goed, maar wat is dan een meesterwerk? En waarom ga je er met sterren vanuit dat wat voor jou een meesterwerk is, dat ook voor een ander geldt? Is Boyhood een meesterwerk omdat die goede kritieken krijgt? Of Titanic omdat die zoveel prijzen won? Of Transformers omdat er zo veel mensen heen gingen? En wat dan te denken van een film als Blade Runner, die slechte kritieken kreeg, geen prijzen won en nauwelijks bezocht werd. Dat is nu een meesterwerk, maar met sterren kun je dit niet uitleggen.

Acht jaar geleden zei Jan Pieter Ekker in de Filmkrant:

Ik ben bang dat het vak van filmcriticus uitsterft. Nederland is sowieso niet cinefiel, dat sluit aan bij het gehele filmklimaat.

Daar zijn we het bij Cine niet mee eens. Geen enkel land is cinefiel; je hebt er mensen rondlopen die van films houden, op elke manier denkbaar. Het uitsterven van filmkritiek hebben de filmjournalisten zelf in de hand. Geen sterren, maar woorden. Geen elitaire kritiek, maar het vergroten van kijkplezier. Geen makkelijke verwijzingen, maar het benoemen van gelaagdheden. Welke filmjournalist wordt er nu niet enthousiast van aankomende werken als deze:

Een week geleden schreef filmjournalist Nico van den Berg een artikel voor HP de Tijd over de Nederlandse filmjournalistiek. ‘Filmrecensies zijn koopwaar geworden,’ zo schreef hij, sterren en soundbites om films te verkopen in plaats van te proberen de liefde en het inzicht voor cinema te vergroten.

Ten dele heeft hij gelijk, maar laten we naar de toekomst kijken; laten we als filmjournalisten kijken naar nieuwe mogelijkheden. Van den Berg noemde Amerikaanse podcasts als Filmspotting en You Must Remember This als manieren van hoe het wel kan. Maar er is meer.

Neem bijvoorbeeld deze podcast van Schokkend Nieuws of de beslommeringen over film op Brainwash of in de Groene Amsterdammer. Kennen jullie de Vlaamse site Sabzian al, of Little White Lies? Er is zo veel.

We zijn niet bang je als lezer kwijt te raken met links naar andere sites. Het zijn onze collega’s in dit prachtige vak en als wij geweldige stukken blijven schrijven, vind je altijd je weg naar ons terug voor filmliefde of -gekte, tips of nieuwtjes.

Hier op Cine.nl proberen we je een beetje van alles te geven: recensies van nieuwe films, lijstjes, artikelen over films die je nog niet kent, trailers, nieuws en festivalverslagen. Daarnaast langere artikelen, zoals deze, en starten we binnenkort onze eigen Cine Podcast. De toekomst is van ons, en hoe meer (film)kranten de sterren en het cynisme laten vallen voor mooie filmjournalistiek, hoe meer filmjournalisten er zullen zijn om die toekomst met ons te delen.