Tigers Are Not Afraid

Tigers Are Not Afraid is een Mexicaanse film die in de internationale pers is gelauwerd wegens zijn ongewone visie op de gewelddadige drugsoorlog in het land. Regisseuse Issa López richt zich daarbij vooral op de meest kwetsbare groep van slachtoffers: kinderen. Haar film laat zien hoe zij onder extreme omstandigheden moeten overleven. Stilistisch kiest zij ervoor om terug te vallen op een strategie die al een lange traditie kent in de cinema en literatuur van Latijns-Amerika, het magisch realisme. Dat is geen verrassende zet als je met kinderen te maken hebt die nog ontvankelijk zijn voor verbeelding en magie, ook al is de wereld van volwassenen door en door verdorven.

De film volgt Estrella (Paola Lara), die het ene moment in de schoolbanken zit te tekenen en dan plots met haar klasgenootjes moet schuilen omdat er buiten geschoten wordt. Als ze thuiskomt is haar moeder spoorloos verdwenen. Wanhopig wacht Estrella op haar terugkomst. Vanaf het eerste moment zijn er al zaken die deze troosteloze realiteit anders maken. Graffiti die als een cartoon tot leven komt op de muren van een troosteloze stad en een vreemde lijn die op belangrijke momenten als een slang over de vloer schiet. Estrella krijgt ook drie magische krijtjes die elk staan voor een wens die zij mag doen.

Als haar moeder maar niet opdaagt sluit Estrella zich aan bij een groep straatschoffies die is opgemaakt uit de wezen van de drugsoorlog. Hun leider is El Shine (Juan Ramón López), die bikkelhard is geworden nadat hij zijn ouders heeft verloren. Hij jat een pistool en mobiele telefoon van een gevaarlijke crimineel en zint op wraak. De kinderen in zijn jonge bende vertellen verhalen over wat er gebeurt in de stad. Ze hebben het over satanische sektes die meewerken met de drugskartels en dat mensen in stukje worden gehakt. Net als Estrella proberen ze een manier te vinden om het kwaad een vorm te geven die ze kunnen bevatten.

Tigers Are Not Afraid is een keiharde film die er zeker niet voor schuwt om de gewelddadige realiteit te tonen in de door drugsgeweld verscheurde gemeenschappen van Mexico. De wraakactie van deze kinderen heeft verschrikkelijke gevolgen en de body count is hoog. De wezen hebben ook geen hulp van buitenaf en hebben alleen elkaar als troost. Deze rauwheid wordt op momenten wel afgezwakt door een soundtrack die voorspelbare pianomuziek kiest om scènes aan te dikken die al van zichzelf sterk genoeg zijn. Het spel van de kindacteurs is overtuigend en op momenten ook komisch. Het gekibbel onder de jongens zorgt voor een komische noot en als de groep een verlaten villa ontdekt waar ze kunnen schuilen, voelt het als een vredige oase te midden van het gigantische bloedbad dat buiten gaande is.

Tigers Are Not Afraid valt in een lange traditie van films waarin kinderen geconfronteerd worden met een gewelddadige en kille wereld en die spelen met het contrast werkelijkheid versus fantasie. Het is voor de hand liggend om een vergelijking te maken met bepaalde films van Guillermo del Toro zoals The Devil’s Backbone en Pan’s Labyrinth. Naast de gruwelijkheid van de drugsoorlog bevat Tigers Are Not Afraid ook horror en bovennatuurlijke elementen die passen bij Estrella’s belevingswereld. De slachtoffers van de kartels krijgen een stem en geven haar boodschappen uit het hiernamaals.

Anders dan Del Toro heeft López’ stijl van filmen meer overeenkomsten met de films van Amat Escalante en vooral zijn The Untamed die een intens realisme afwisselt met sciencefiction en body horror. Ook slaat bij López de balans meer om naar het benadrukken van de ernst van de situatie dan naar het bieden van de magische troost die je bij Del Toro ziet.

De Oostenrijkse kinderpsycholoog Bruno Bettelheim beschreef in zijn boek The Uses of Enchantment dat kinderen leren van sprookjes waar angsten en de dood een belangrijke rol in spelen. Het vormt het voorportaal van de wrede en ondoorgrondelijke wereld van de volwassenen. Tigers Are Not Afraid laat zien dat het omgekeerde eigenlijk net zo belangrijk is. Verbeelding is een wapen om te overleven in verschrikkelijke situaties. Door het vertellen en delen van denkbeeldige verhalen heb je nog een mate van controle over je leven in een uitzichtloze situatie. Het knappe van López’ film is dat die sprookjesachtige visie nooit ten koste gaat van haar urgente boodschap. Dat is niet verwonderlijk in een tijd waarin Mexicaanse kinderen massaal sterven in de drugsoorlog of gedetineerd worden aan de Amerikaanse grens. Je merkt aan Tigers Are Not Afraid dat López weet wat er op het spel staat.