The Beach Bum

The Beach Bum blaast nieuw leven in een Amerikaanse droom. Deze dollemanstrip dobbert zwoel naar de apotheose van de lanterfant Moondog. En brengt de verwondering in het leven onder hyperrealiteit.

Na Spring Breakers komt schrijver-regisseur Harmony Korine met een film die de vergelijking met zijn magnum opus moeiteloos aankan. Wederom aan de kust van Florida maken we kennis met Moondog (Matthew McConaughey) een flierefluitende dichter die al jaren teert op oud succes. Zijn odyssee van losbandigheid wordt gekenmerkt door luid gegiechel en een onmogelijke hoeveelheid joints. In een opzet als die van een klassieke stonerkomedie is Moondog gedwongen toch echt aan zijn al jaren geparkeerde roman te gaan werken. Zijn geliefde vrouw Minnie (Isla Fisher) stelde dit als eis in haar testament. In de queeste naar inspiratie komt hij de ene na de andere markante persoonlijkheid tegen, van vriend van de familie Lingerie (Snoop Dogg) tot Captain Wack (Martin Lawrence) die het verschil tussen haai en dolfijn niet begrijpt. En dan is er nog dochterlief Heather (Stefania LaVie Owen) die niets liever wil dan een doorsnee vader.

Matthew McConaughey schittert met zijn ongecompliceerde, uitzinnige flow. Als een omgekeerde Bartleby ondermijnt Moondog de hedendaagse arbeidsethos die eindeloze productiviteit dicteert. Hij omarmt elke ervaring, maar op zo’n losse wijze dat zijn persona niet de accumulatie van belevenissen wordt. Moondog is welhaast een doorgedraaide Lebowski, wat in combinatie met Korine’s voorliefde voor eigenaardige personages hilarisch werkt. Dat McConaughey ooit debuteerde als iconische stoner Wooderson in Dazed & Confused en 25 jaar later een variatie op die rol speelt is geen toeval. Deze geslepen casting, onderstreept met een verwijzing in de soundtrack, laat zien hoe scherp Korine een klassiek archetype kiest en er tegendraads een loopje mee neemt.

Er borrelt onder het oppervlak dan ook meer dan een traditioneel verhaal over een blowende slampamper. The Beach Bum is als een Amerikaanse droom waarin het optimisme dat eraan ten grondslag ligt zegeviert. Alleen dan niet op de gebruikelijke manier van afstompende discipline gesymboliseerd door Heathers saaie echtgenoot (wiens genitaliën Moondog in een van de geestigste scènes de maat neemt). Geen handen uit de mouwen voor deadlines, maar voor nog een biertje of joint. Onder aan deze uitspattingen van hedonisme ligt een bevrijdend gevoel. Het leven als een open boek als men er maar open voor staat. De wereld als samenzwering om je gelukkig te maken, zoals Moondog het ziet.

Net als in Spring Breakers is Florida ook hier een vreemd paradijs vol uitvergrote elementen van de popcultuur. Jonah Hill schuurt als excentrieke impresario aan tegen het theatrale terwijl Snoop Dogg, die eigenlijk zichzelf speelt, de nodige mildheid brengt. Al deze overdrijving komt samen in een immer deinende vertelling die net zo loom inwerkt als het tropische weer aan de kust. Het is alsof Terrence Malick (Days of Heaven) te veel spacecake op heeft. Dankzij cameraman Benoît Debie’s beweeglijkheid dringt de zwoelheid van deze gepolijste wereld binnen. De ongedwongen manier waarop de ervaring van Moondog overkomt doet denken aan Michael Manns verteltechnieken in Miami Vice, maar dan zonder diens verheerlijking van hyperreëel geweld. Korine heeft het zelf over een vloeibare vertelling.

Wat hier verheerlijkt wordt is Moondogs hedonisme. Maar dit werkt net als alle uitspattingen in Spring Breakers juist op een spiritueel niveau. Met de eigenzinnigheid van een mafketel toont Korine ook in The Beach Bum het leven als een systeem in verval. Met de opwarming van de aarde zal Florida zinken, wat de festiviteiten in deze film een apocalyptisch karakter geeft. En de hiervoor verantwoordelijke kapitalistische cultuur is weliswaar verleidelijk, maar brengt ook de verarming met zich mee. Iets waar de regisseur van het eveneens apocalyptische Gummo zich bewust van lijkt. In de spectaculaire finale stijgt Moondog tot waanzinnige hoogten. Zijn hemelse gelukzaligheid laat een leven na de dollar zien. Het maakt The Beach Bum tot een zegening en etaleert Harmony Korine als een van de grootste regisseurs van de 21^e eeuw.