She’s Gotta Have It

New York, een trendy café, een tafel met vier goed uitziende dames die een nieuwe cocktail geserveerd krijgen. Klinkt dit als een bekend tafereeltje?

In de Netflix-serie, She’s Gotta Have it, is de rol van nostalgie groot en opvallend bontgekleurd, net zoals de personages die regisseur Spike Lee opvoert. Niet zo gek, als je bedenkt dat de serie een remake is van zijn debuutfilm. In de serie staat de jonge kunstenares Nola Darling centraal. Omringd door haar schilderijen, opent ze met het statement: ‘Ik weiger in een hokje te passen’. Ze jongleert met drie mannen in haar appartement in Brooklyn. Maar waar in de meeste ‘vrouwenseries’ vooral liefdesrelaties centraal staan, slaagt Lee erin om een veel completer beeld van haar innerlijke belevingswereld te geven. Daarmee raakt hij regelmatig een gevoelige snaar.

Een voorbeeld: de ober van de nieuwe cocktail wordt gezien als de belichaming van het hipster-imperialisme. Na de opmerking dat de cocktail te duur is en niet lekker, speelt hij uitdagend met zijn baard. Veryupping is, als rode draad door de serie, een groot probleem. In Fort Greene, een voormalige zwarte buurt – de geschiedenis is tastbaar gefilmd met oude foto’s en platenhoezen – is het zelfs voor Nola’s vastbesloten ouders lastig om het aanbod van de makelaars die dagelijks langskomen te weerstaan. Waarom mag er ‘s avonds geen muziek meer worden gedraaid op straat?

Hoe kan een alleenstaande moeder in New York nog rondkomen als een pak melk bij de winkel op de hoek 7 dollar kost? Hierin mijdt Lee de clichés. De vriendin van Nola heeft een jong dochtertje en werkt in een stripclub achter de bar. Ze ambieert een carrière op het podium omdat ze daar meer geld mee kan verdienen en omdat ze sensualiteit iets vindt om te vieren. Dat ze de baas van de club vraagt om mee te betalen aan een operatie om haar billen te vergroten, is iets wat Nola niet begrijpt.

Hoort ze niet het goede voorbeeld te geven voor haar jonge dochtertje, door te laten zien dat haar lichaam goed genoeg is zoals het is? En is dat, zoals het dragen van hair-extensions, een aanpassing voor een commerciële buitenwereld, of zit de vrijheid hem nu juist in stijl-wapens inzetten zoals je dat wil?

Waar de seksualisering van het zwarte vrouwenlichaam makkelijk als een te zwaar aangezet onderwerp kan overkomen, zijn in She’s Gotta Have it de fouten van de personages een onderdeel van de knipoog. Na een incident waarbij Nola wordt achtervolgd en betast op straat, spuit ze de dag daarna per ongeluk traangas in de ogen van een onschuldige man. Hij benaderde haar alleen maar om een compliment over haar nieuwe kunstwerk te geven. In #metoo-tijden is de zoektocht naar goede verhoudingen ongemakkelijk aan alle kanten, het is knap hoe Lee hierin voor eenzijdigheid waakt. De behoefte aan een sterke female lead, de zwarte Wonder Woman die het lukt om al soul-zingend boven de dagelijkse realiteit uit te stijgen, had op de loer kunnen liggen, maar hij slaagt er buitengewoon goed in om niet in deze valkuil te trappen.

Hierin moet de keuze voor nostalgie als stijlmiddel genoemd worden. Herkenning kan als makkelijk trucje worden ingezet, omdat kijkers zich daarmee snel vertrouwd voelen. Vernieuwing, op zoek gaan naar duiding in deze woelige politieke tijden, dat is gevaarlijker terrein, en Spike Lee durft het aan om deze combinatie tussen oud en nieuw op het scherpst van de snede te laten balanceren. Met heldere kleuren zoeken naar betekenis in een bijzonder grijs gebied, zonder eenheid van het verhaal te verliezen, daarin toont zich de hand van een oude filmmeester.

Dat deze nieuwe cocktail niet door iedereen zal worden aangenomen moge duidelijker zijn dan een Friese snelwegblokkade. De zoektocht, dat is waar het om gaat.

Aflevering 1 & 2 gezien ter review aangeboden door Netflix.