Minding the Gap

Minding the Gap is op het eerste gezicht een intiem en kleinschalig portret van jongeren die deel uitmaken van een subcultuur in een vergeten Amerikaanse uithoek. Maar Bing Liu’s zeer persoonlijke documentaire is ook zo veel meer. Door zich te richten op zijn eigen beproevingen en die van zijn twee beste vrienden graaft de film diep in de kwetsbare staat van het land van de ongekende mogelijkheden.

De film opent hoopvol met lyrische beelden van skatende tieners die zich een weg banen door het stadje Rockford in de staat Illinois. Een verarmd gat in de rust belt verstrengeld in een negatieve economische spiraal. De jongens op hun boards merken daar weinig van. Strak en geconcentreerd halen ze trucs uit en rollen ze over de stoep. Net zo oplettend kijken ze naar elkaar en de gewaagde moves die ze uithalen op verlaten parkeerplaatsen en vervallen industrieterreinen.

Bing ontpopt zich met zijn camera al snel als chroniqueur van deze jonge tieners die niets liever doen dan skateboarden. Zijn twee beste vrienden zijn de sterren en hij volgt ze al rijdend door de stad. De African-American Keire heeft in het skaten een uitweg gevonden voor de problemen die zijn gebroken gezin plagen. Voor de blanke Zack, wiens vader gelovig is, staat zijn board symbool voor vrijheid. Bing, die een Aziatische achtergrond heeft, kampt ook met een moeilijke thuissituatie, maar op straat heeft het drietal elkaar gevonden.

De sfeer is aan het begin optimistisch en zorgeloos en Bing vangt dat door wat prachtige shots van skaters die zelfverzekerd en extatisch rondrijden. Een gevoel dat al snel omslaat als de verantwoordelijkheden van volwassenheid niet meer te vermijden zijn. Zack is de eerste die opeens in een heel andere situatie verzeild raakt. Zijn vriendin is zwanger en het koppel probeert er het beste van te maken. Dat is moeilijk als je verder geen opleiding hebt afgemaakt en woont in een stad waar de Amerikaanse droom aan voorbij is getrokken.

Bing die zijn vrienden een aantal jaar volgde registreert de groeiende kloof die ontstaat tussen de jongens. Waar in eerste instantie ras en afkomst geen issues waren wordt de sfeer geleidelijk grimmiger. In een gesprek dat Keire met wat bevriende skaters heeft, blijkt dat zij hun eigen problemen als kansloze white trash gelijkstellen aan die van zwarte Amerikanen. Keire wijst ze er echter op dat zij niet leven met de angst dat een schijnbaar onschuldige verkeerscontrole door de politie kan eindigen met de dood.

Bings aanpak is bewust subjectief en ultrapersoonlijk. Dat komt nog het meest naar voren als hij in zijn eigen gezinssituatie gaat wroeten en geconfronteerd wordt met pijnlijke geheimen. Een halfbroer schetst een leven dat is getekend door mishandeling. Bings moeder die hertrouwde met een man met losse handjes kon haar kinderen niet beschermen. In een confronterend en pijnlijk interview wordt duidelijk hoe machteloos zij was en hoe de daden van haar man traumatische sporen hebben achtergelaten in de levens van haar kinderen.

In veel opzichten doet Minding the Gap denken aan het veel uitzichtlozere October Country. Een portret van een verarmd en disfunctioneel Amerikaans gezin waar huiselijk geweld de normaalste zaak van de wereld is. Dat geweld is iets waar Zack en Keire ook onder lijden. In een hartverscheurende scène bezoekt Keire het graf van zijn overleden vader. Een moeilijke man die hem geregeld sloeg en waar hij een stugge band mee had. Toch voel je hoe sterk hij hem mist en hoe hij behoefte heeft aan een persoon die hem door de ontelbare uitdagingen van het volwassen zijn leidt. Iets dat Keire nu in zijn eentje moet doen. Dat disfunctionele patronen worden overgedragen aan nieuwe generaties is de grote angst van Zack. Het leven als jonge vader en kostwinner is zwaar. De band tussen hem en zijn vriendin verslechtert en de ruzies worden heftiger. Bing legt het op afstand vast en je merkt dat Zack worstelt met zijn soms gewelddadige impulsen en bang is dat hij de controle kan verliezen.

Die stralende jochies op de skateboards staan nu voor een heel ander avontuur waar veel meer op het spel staat. Bing filmt het in al zijn facetten. De groeiende teleurstelling over onomkeerbare keuzes die je maakt als je nog een onervaren tiener bent. De hechte banden die onbreekbaar lijken, maar onder spanning staan naarmate je ouder wordt. En de onaangename obstakels die het leven plotseling op je pad werpt op de meest onverwachte momenten. Dat alles in het Amerika van Trump waar de kansen schaars zijn en de uitkomst al vast lijkt te staan, hoe hard je ook zwoegt. Voor deze jongens lijkt de toekomst sober. En toch… Er is een vitaliteit die Bing vangt en die je betrekt in de kwetsbare maar ook dappere levens van deze vrienden. Zo ontstijgt dit openhartige portret zijn verstikkende omgeving door een schrijntje hoop te projecteren op een onzekere toekomst.