Het filmdecennium van Kaj van Zoelen

Het decennium begon met de herlancering van 3D door Hollywood, terwijl Marvels dominantie in volle opmars was. Het decennium eindigde met de zoveelste bevestiging van het morele en creatieve bankroet van films die steeds vaker worden gemaakt door bedrijfsbesturen en managers in plaats van regisseurs. Ik heb me daar vaak genoeg over opgewonden, maar als ik eerlijk ben speelden de superhelden en de intellectual properties eigenlijk niet zo’n grote rol in al mijn filmervaringen.

Als ik nadenk over cinema en hoe die veranderd is tussen 2010 en 2020, denk ik eigenlijk eerder aan hoe ik veranderd ben, als persoon en als filmkijker. Kort na het begin van het afgelopen decennium begon ik meer open te staan voor meer uitdagende, gewaagde en abstractere films. Van iemand die zijn hekel aan contemplatieve cinema, zogenaamde ‘slow cinema’, luid verkondigde, werd ik opeens een liefhebber. Ik geloof niet dat er een moment in een film was van de afgelopen tien jaar die meer emoties in me losmaakte, dan het twintig minuten lange afsluitende shot van Tsai Ming-liangs Stray Dogs. Daarin worden twee mensen van achteren gefilmd, terwijl ze naar een muurschildering kijken. Zat er echt zoveel emotie in de minuscule, nauwelijks merkbare bewegingen (en juist het gebrek aan beweging) als metafoor voor hun hele leven, of kwam deze toch van wat ikzelf meenam naar de bioscoop die dag?

Daarnaast is dit decennium voor mij het decennium waarin ik de Indiase cinema in al zijn facetten en complexiteit ‘ontdekte’. Van de subtiele kunst van Satyajit Ray, Mani Kaul en (om een recenter voorbeeld te noemen) Aditya Vikram Sengupta tot de explosies van kleur in muzikale, melodramatische mainstream masala films. Het bleek de ontplooiing van een nog altijd succesvolle liefde, die ook (positieve) gevolgen voor mijn echte liefdesleven had.

Wat al deze trends van mijn decennium in film uiteindelijk met elkaar verbindt, is een mentaal en emotioneel volwassen worden, waardoor ik meer ging openstaan voor een rijke schakering aan gevoelens. Volwassenheid betekent voor mij kennelijk aan de ene kant trage films met eindeloos druppelende regen en afbladderende gebouwen, en aan de andere kant het omarmen van spontaan melodrama en uitbundige dansscènes.

Ik hoop dat onderstaande top 50 films van het decennium (losjes gerangschikt, behalve de absolute top) enigszins die ontwikkeling weergeeft. Het had ook zo een top 100 of 200 kunnen zijn uiteraard, dus vele belangrijke titels ontbreken.