Colette

Colette vertelt het verhaal van een jonge getalenteerde vrouw die zich door haar kunst en creativiteit losbreekt uit haar patriarchale omgeving. Een wereld waarin vrouwen, inclusief hun mening en hun kunst, veelal het bezit, of toch tenminste de verdiensten, van een man zijn. En waar seksuele vrijheid en liefde al te vaak verstoord raken door machtsspelletjes tussen man en vrouw. Het Parijs in het fin de siècle is soms als Hollywood in 2018. En daarom is het verhaal van Colette juist nu zo belangrijk.

De wereldberoemde schrijfster Sidonie-Gabrielle Colette schreef onder alleen haar achternaam meer dan vijftig romans en verhalenbundels. De schrijfster-annex-mimespeler-annex-actrice-annex-journaliste is wereldwijd vooral bekend door haar roman Gigi, die tot twee keer toe succesvol verfilmd werd. Maar voor ze tot dat werk kwam had Colette er al een heel leven en een heel gevecht op zitten.

De film begint wanneer ze het vertrouwde platteland van haar jeugd en het warme nest van haar ouders verruilt voor het bohemienne Parijs en een leven met haar man, de literaire ondernemer Henry Gauthier-Villars. Een huwelijk dat bij vlagen liefdevol is, maar toch vaak uit dreigt te monden in een machtsspel tussen de krachtige en eigenzinnige Colette en de materialistische en op status beluste Villars.

Dat spel wordt op de spits gedreven wanneer Villars het literaire talent van zijn vrouw ontdekt. Onder zijn pseudoniem Willy schrijft Colette haar eerste succesverhalen. De semiautobiografische romans die het coming-of-age verhaal van plattelandsmeisje Claudine beschrijven, gaan in Frankrijk als warme broodjes over de toonbank. Colette en ‘Willy’ worden het gezicht van een franchise die zijn weerga niet kent. Inclusief merchandise, een kledinglijn en een theaterbewerking van de verhalen van Claudine. Ja, ook in economisch opzicht heeft het fin de siècle iets weg van Tinseltown anno nu.

De rol van Colette is Keira Knightley op het lijf geschreven. Natuurlijk weten we al jaren dat een korset haar waanzinnig goed staat en dat ze in haar rollen een mooie balans weet te creëren tussen de dame in nood en de sterke vrouw die een gevecht niet schuwt. Al die rollen lijken slechts het voorspel voor Colette geweest te zijn. In de interpretatie van Knightley is Colette een eigenzinnige vrouw, die in een tijd dat men niet gewend was dat vrouwen een mening hebben, weigert haar mond te houden. Een vrouw die sterk en hard kan zijn, maar ook haar gevoel toont en haar seksualiteit viert.

Vooral in de dynamiek tussen Knightley en haar tegenspeler Dominic West is dit terug te zien. In de complexe relatie tussen Colette en Villars is er duidelijk sprake van een bepaald soort liefde, of misschien eerder wederzijdse bewondering. Maar wanneer Colette meer en meer uit de schaduw van haar man durft te stappen, wordt de relatie steeds donkerder en harder. Het is echter te makkelijk om de conclusie te trekken dat Villars zijn vrouw simpelweg uitbuit voor zijn eigen succes. Het wordt namelijk nooit helemaal duidelijk wie nu wie gebruikt in de relatie. Zoals Colette zelf zegt: ‘I’m in on the joke.’ Colette lijkt zich namelijk donders goed te beseffen dat ze het spelletje voor een deel moet meespelen, wil ze zich uiteindelijk de vrijheid en de erkenning toe-eigenen die zie verdient.

Wat pijnlijk duidelijk wordt in het verhaal van Colette, is dat de kunstwereld eigenlijk niet zo veel veranderd is als we soms willen geloven. Want hoewel vrouwen inmiddels uit hun korset zijn losgebroken, mogen stemmen en een stem mogen hebben, was 2018 ook het jaar waarin we ons opnieuw massaal moesten verzetten tegen de verwrongen machtsverhoudingen tussen man en vrouw in Hollywood in het bijzonder en in de wereld in het algemeen. #metoo en de Time’s Up beweging drukken onze neuzen keihard op het feit dat status, geld en macht nog steeds bepalen hoe ver je blijkbaar ‘mag’ gaan. Erkenning en succes zijn voor minderheden, welke dan ook, nog steeds niet vanzelfsprekend en de elite bestaat nog steeds veelal uit ‘blanke oude mannen’.

Het verhaal van Colette is dan ook nu harder nodig dan ooit. Deze vrijgevochten vrouw durfde haar mond open te doen, trok zich niets aan van de stereotypen die haar wereld dreigden te bepalen en brak los van elke vorm van hiërarchie die haar ontwikkeling, als vrouw, als kunstenaar en als mens, belemmerde. Misschien zijn velen van ons ook nog steeds in on the joke in de zin dat we ons bewust zijn van de rollen die we spelen en de conflicten die we liever vermijden. Colette durfde echter de veiligheid van die grap achter zich te laten en koos haar eigen weg. Een weg die we ruim honderd jaar later opnieuw moeten durven te bewandelen.