Animonday: RIP Stephen Hillenburg

In Animonday kun je elke maandag terecht voor een verse dosis animatienieuws, aankondigingen van animatiefestivals, -retrospectieven en -events. Daarnaast ook teasers, trailers, leaders, virals en ander geanimeerd vermaak. Vorige week overleed Stephen Hillenburg, de schepper van SpongeBob Squarepants aan de gevolgen van ALS. In deze Animonday kijken we terug op zijn carrière.

Stephen Hillenburg werd geboren in 1961 en groeide op in Anaheim in Californië, waar hij al op jonge leeftijd gefascineerd raakte door de zee en alle creaturen die de oceaan hun huis noemen. Hij nam vaak exemplaren mee naar huis, die natuurlijk buiten de oceaan het niet lang volhielden: ‘Ze hadden daar moeten blijven, bij mij gingen ze alleen maar dood en gingen ze ontzettend stinken,’ volgens Hillenburg zelf. Als negenjarige ontdekte Hillenburg voor het eerst zijn talent voor tekenen toen hij op school een prent maakte van groene plastic soldaatjes die elkaar knuffelden en zoenden in plaats van te vechten. Toen hij in 1977 The Killing of an Egg, een animatiefilm van de Nederlandse animator Paul Driessen zag, werd Hillenburg omver geblazen. ‘Dat was de film die ik uniek en vreemd vond en die zich in mijn hoofd boorde.’ Als tiener werd zijn liefde voor de zee versterkt door een aantal duikexpedities en na de middelbare school werkte hij als kok in een visrestaurant. Uiteindelijk leidde zijn passie ertoe dat hij marine-bioloog werd en kinderen les gaf over de oceaan, waar zijn artistieke talenten van pas kwamen toen hij gevraagd werd om een educatieve strip over oceaanfauna te maken. Dit werd The Intertidal Zone en vormde de basis voor wat uiteindelijk SpongeBob Squarepants zou worden.

Hillenburg besloot om uiteindelijk toch de animatie in te gaan en begon een studie aan de prestigieuze CalArts opleiding, waar hij het programma voor experimentele animatie volgde. In 1992 studeerde hij af en dat jaar maakte hij ook twee films, The Green Beret (zie hieronder) en Wormholes. Toen deze films op het festivalcircuit circuleerden, kwam Hillenburg Joe Murray tegen, de bedenker van de animatieserie Rocko’s Modern Life, de eerste tekenfilmserie die door Nickelodeon zelf gemaakt en geproduceerd zou worden. Van 1993 tot en met 1996 was Hillenburg verbonden aan de serie als regisseur, schrijver, story-board artiest en gedurende het vierde en laatste seizoen als creative director verantwoordelijk voor de pre- en postproductie. Rocko’s Modern Life, een serie over een Australische wallaby die probeert te aarden in een Amerikaanse suburb werd dankzij de soepele animatiestijl en de absurdistische humor een culthit, maar de serie was met grappen over masturbatie, telefoonseks en overspelige kikkers misschien iets te gewaagd en volwassen voor tere kinderzieltjes. Een groot deel van de makers van Rocko’s Modern Life werden door Hillenburg uitgenodigd om mee te verhuizen naar SpongeBob Squarepants toen Nickelodeon de serie goedkeurde op de basis van een pitch waarbij hij gekleed in een Hawaii-shirt met behulp van een terrarium met poppen van de personages de serie uitbeeldde. In 1999 ging de serie in première en werd een gigantisch succes, waarbij Hillenburg verantwoordelijk was voor de eerste drie seizoenen om daarna zijn focus te verleggen op de eerste SpongeBob bioscoopfilm. Het gigantische succes van SpongeBob vergeleken met Rocko’s Modern Life wist Hillenburg ook niet geheel te verklaren. In een interview dat ik via email met hem afnam in 2006, toen hij te gast was op het Holland Animation Film Festival, zei hij daarover het volgende: ‘Ik weet niet waarom mensen zich konden vinden in SpongeBob. Ik dacht dat het weer een cult-titel zou zijn. Soms ligt het gewoon aan timing en geluk. Rocko’s Modern Life was natuurlijk ook erg invloedrijk, aangezien veel mensen die daaraan werkten hebben geholpen om SpongeBob vorm te geven. En daarnaast zijn animatie festivals en Ren and Stimpy van grote invloed geweest.’

In 2017 vertelde Hillenburg in een interview met Variety dat hij leed aan amyotrofe laterale sclerose (ALS). Hij overleed op 26 november aan de gevolgen van de ziekte. Het twaalfde seizoen van Spongebob Squarepants is deze maand in première gegaan en de derde bioscoopfilm, The SpongeBob Movie: It’s a Wonderful Sponge zal in 2020 in de bioscoop verschijnen.