Animonday: Interview met Marlyn Spaaij van de DAMD

In deze editie van Animonday gaan we dieper in op de huidige situatie van de animatiesector in Nederland. Afgelopen vrijdag werden onder het genot van pizza en bier de resultaten gepresenteerd van een enquête die de DAMD, de vakgroep voor animatoren van de Kunstenbond had afgenomen onder animatoren. Naar aanleiding van de resultaten spraken we met Marlyn Spaaij, animator, storyboard artist en bestuurslid van de DAMD.

In Nederland hebben we vooral te maken met een groeiende animatiesector, waarbij animatoren graag willen bijdragen aan het slagen van grote prestigieuze internationale coproducties (die waren er immers eerst helemaal niet). Toekomstige producties zijn daar namelijk van afhankelijk en door die bewijsdrang die we volgens mij wel hebben in de sector is het helaas vaak zo dat er veel (onbetaald) wordt overgewerkt om al krappe deadlines te halen.

DAMD is opgericht in 2015, door Dario van Vree, Edwin van het Bolscher, Boris de Leeuwe en Caspar de Kiefte. In het huidige bestuur zitten Edwin van het Bolscher (voorzitter), Sander Alt, Anna Eijsbouts en ik, Marlyn Spaaij (ik zit ook in het bestuur van de Kunstenbond namens DAMD). Caspar de Kiefte is onze belangenbehartiger en werkt bij de Kunstenbond.

Oeh, dat is een moeilijke vraag. Opvallende resultaten waren dat het merendeel als zzp’er werk (ruim 60%), van deze zzp’er heeft meer dan 50% geen pensioenopbouw en niets geregeld voor als ze arbeidsongeschikt raken. Toch willen de meeste mensen als zzp’er blijven werken. Mensen onderhandelen eigenlijk altijd zelf over hun dagtarieven en laten zich daar niet of nauwelijks in adviseren. Opvallend waren dan ook de grote verschillen in dagprijzen waarbij de uitschieters aan de bovenkant dagprijzen als 1000 euro hadden en aan de onderkant 20 euro en 80 euro per dag kregen (dit was voor passie-projecten en korte films). Maar naar de dagprijzen willen we verder onderzoek doen, dit is voor ons een erg belangrijk onderwerp op het moment omdat we nu ruimte hebben gekregen van de politiek om minimumtarieven te mogen gaan afspreken voor zzp’ers die werken in omstandigheden die lijken op verkapt dienstverband. We willen voorkomen dat animatoren tegen elkaar worden uitgespeeld en ieder voor zich steeds de onderhandelingen moet voeren met opdrachtgevers en producenten. Een duidelijke richtlijn voor dagtarieven zou een eerste stap zijn naar een gezonde animatiesector die op de lange termijn houdbaar blijft.

Ik denk dat we juist nu de sector groeit ons moeten verenigen, dat er duidelijke kaders zijn voor beginnende animatoren en dat er geen misbruik kan worden gemaakt beginnende zzp’ers die noodgedwongen lage dagtarieven accepteren omdat ze anders helemaal geen inkomsten hebben. Door ons te verenigen staan we veel sterker in onderhandelingen: dan kunnen we niet tegen elkaar kunnen worden uitgespeeld en dan is er een duidelijke onderhandelingspartner voor producenten. Nu is het vaak zo dat als je onderhandelt over je dagtarief en je daar goed in bent, dat je een veel hoger dagtarief krijgt dan de mensen die op goed vertrouwen het eerste aanbod accepteren (ook al hebben ze misschien veel meer ervaring) Dat is natuurlijk niet eerlijk. De meeste sectoren hebben het inkomen op ervaring ingedeeld in schalen. Terwijl wij meer betaald krijgen als je een zakelijke houding hebt. Het zou een transparantere en gezondere sector opleveren waarin er niet geheimzinnig wordt gedaan over de werkelijke budgetten. Dan kunnen begrotingen realistischer worden opgesteld en komt er ook een duidelijker signaal naar financiers en fondsen: dit is wat het echt kost. Ik denk dat de sector veel breder en groter is dan onze huidige leden, we zouden graag zien dat mensen in de gamesector, VFX-sector en motion graphics-sector zich ook zouden aansluiten. En zoals dat gaat bij vakbonden: als je lid wordt dan praat je mee. Dus de onderwerpen komen uit de sector.

Ik ben aan mijn bestuursfunctie bij DAMD en de Kunstenbond ongeveer 3 volle werkdagen in de maand kwijt. Voor iedereen in het bestuur geldt: dit doen we naast ons werk in de sector. Dat maakt het soms lastig om door te pakken op thema’s die nu spelen zoals de verplichte AOV. Gelukkig zijn we als DAMD aangesloten bij de Kunstenbond, anders zouden we veel onderwerpen die ons aan het hart gaan moeten laten schieten. Ik ben zelf druk bezig met mijn eigen projecten zoals een korte film genaamd Trouble in Mind en een feature genaamd De Wichter Cirkel, gebaseerd op een origineel verhaal van mijn hand. Tussendoor werk ik als regisseur en storyboard artist aan opdrachtfilms en series.